Column | Vrijheid van mening of vrijheid ontnomen

Iene miene mutten

De krantenkoppen over mensen die ontslagen zijn omdat ze hun mening uiten liegen er vaak niet om. Althans, dat wordt vaak gezegd. In werkelijkheid zit het toch een beetje anders. 

Zo werd TikTok influencer Aylin Fakili (25) in juli ontslagen bij FUNX Radio. Volgens Wierd Duk, een columnist van de Telegraaf, zou Aylin ontslagen zijn wegens haar nogal uitgesproken, conservatieve opvattingen.
Er volgde al snel een discussie tussen mij en een al even conservatieve vrouw via LinkedIn. Ik volgde haar omdat we vorig jaar allebei een lezing verzorgden bij een diversiteitsbijeenkomst. Zij vooral over racisme en ik vooral over seksuele oriëntatie en genderdiversiteit. We zaten erg op één lijn die avond. Haar uitlatingen over deze vrouw en haar weerstand tegen genderdiversiteit vond ik schokkend, waardoor ik deze discussie niet kon nalaten. 

Als een bedrijf staat voor diversiteit en inclusie dan moet je ook staan voor mensen met deze afwijkende overtuiging en moet je je als bedrijf hierin schikken. 
Althans dat vindt deze vrouw.
Ik kom op voor diversiteit en inclusie waar het mensen betreft die aangeboren niet gemiddeld zijn. Denk hierbij aan sekse (geboortegeslacht) en genderidentiteit (welk geslacht voelt men zich), huidskleur, seksuele gerichtheid (tot welk geslacht voelt men zich aangetrokken). Cultuur maakt hier in zekere mate ook onderdeel van uit. Immers, niemand kan er voor kiezen ergens geboren te worden. En niet te vergeten natuurlijk alle vormen van neurodiversiteit zoals ADHD en autisme.

Wat discriminatie-op-basis-van-geloof is, is vastgelegd in artikel 1 van de grondwet. Dus deze vorm van discriminatie zal te allen tijde door bedrijven worden afgekeurd.
Dat is anders als het gaat om ideeën. Dat zijn meningen en een mening hebben staat eenieder vrij. (Grondwet artikel 7)

Daar zit dus ook een vrij duidelijke scheidslijn. 

Echter, sommige mensen vinden dit lastig. Zij mogen toch ook vinden wat ze willen en zijn wie ze zijn? En dat klopt ook.
Wat zij vinden mag er zijn en tegelijkertijd mag de aangeboren diversiteit nooit in de weg staan. Wat niet wegneemt dat er altijd ruimte is voor dialoog om respect en eenheid te kunnen krijgen. Mijn ervaring van de laatste drie jaar leert, dat er een groep conservatieve mensen niet altijd open staan voor een dialoog. Dan kan er geen kruisbestuiving zijn van ideeën. Ik kan en wil ook bijleren uiteraard.
Soms probeer ik op de sociale kanalen het gesprek aan te gaan, maar veelal levert dat pijnlijke opmerkingen op, soms doodsbedreigingen en uiteindelijk accountblokkades. 
Gelukkig is er ook een grote groep mensen die zich gezien voelt en mij gaat volgen.

Hoe dan ook, terug naar het artikel van Duk in de Telegraaf.

Hierin is te lezen dat er elf mensen zijn die zich onveilig voelden in de buurt van Aylin. Haar uitgesproken ideeën over vooral genderidentiteit, transpersonen en non-binaire personen zijn hier mogelijk debet aan geweest. Is het zo dat zij daadwerkelijk haar ontslag gekregen heeft vanwege haar mening? In het artikel van Duk is dat niet terug te vinden.
Zowel werkveiligheid als sociale veiligheid staan bij veel bedrijven op één. Gelukkig maar. Uitgangspunt voor sociale veiligheid zal zijn dat niet-gekozen, aangeboren diversiteit beschermd wordt, ook voor meningen en ideeën. Wat mij betreft terecht. 

Kan of wil je je niet conformeren aan de regels van een bedrijf die de sociale veiligheid waarborgen, stel jezelf dan de vraag of je daar wel op de juiste plek zit.
En als bedrijf moet je soms de afweging maken of je je sterk maakt voor ideeën van één persoon of dat je opstaat voor de elf anderen die zich door de mening van die ene persoon onveilig voelen. Ik ga ervan uit dat bedrijven die sociale veiligheid op één hebben staan, de angel zullen verwijderen om de elf andere personeelsleden te behouden.

Ontslag op staande voet op grond van het hebben van een mening gebeurt niet zomaar. Dat is bij wet verboden. Dit mag alleen bij diefstal, fraude, ernstige onbekwaamheid of werkweigering zonder goede reden. Zonder de gesprekken vooraf, is een mening of idee nooit een reden voor ontslag op staande voet.

Vrijheid van meningsuiting is een groot goed, de vraag is alleen of het altijd nodig is om je mening over wie iemand bij geboorte is, te ventileren en of je mensen niet enorm kwetst. We veroordelen mannen toch ook niet omdat ze man zijn? Waarom doen we dat dan wel als iemand een transvrouw is? Of non-binair? Wat heeft die mening voor meerwaarde? Je verandert iemands identiteit er niet mee en kwetst dus alleen maar.

*