Theater | Een nacht in de Efteling

Zet je fantasie op de kop!

De voorstelling Een Nacht in de Efteling is bezocht op donderdag 1 mei 2025 in het Chasse Theater in Breda met naderhand een interview met acteur Zjon Smaal (o.a. Roodkap).
Een Nacht in de Efteling is een echte familievoorstelling voor jong en oud. Jonge kinderen kunnen hun fantasie helemaal kwijt in het visuele en de spanning of het gaat lukken en de ouders / volwassenen vinden hun weg o.a. in de grappen van de Efteling-personages.

Tekst: Renske
Foto: Axel Drenth

De familievoorstelling Een Nacht in de Efteling is een co-productie van de Efteling en het Pretpakhuis. De Efteling slaat met de komische voorstellingen van Jon van Eerd een nieuwe weg in. Jon van Eerd, vooral bekend van zijn komische voorstellingen rond het personage Harry Vermeulen, produceert komedies waarin verwarring, chaos en misverstanden vaak centraal staan. Deze bijzondere samenwerking creeert een komische familievoorstelling over de Efteling voor iedereen boven de 1 meter 20.

In een rood jurkje huppelt een grote behaarde man het toneel op. Roodkap, gespeeld door acteur Zjon Smaal, is haar ‘je’ kwijt. En ze is niet de enige die van slag is. De Fakir durft niet meer te vliegen, want hij heeft hoogtevrees. Holle Bolle Gijs weet zijn rijmwoord op papier niet meer en de muizen van Frau Schmetterling denken dat ze olifanten zijn. Buiten de poorten van de Efteling ontmoet Roodkap de zusje Julia en Sophie, waar ze hen om hulp vraagt om de wenteling te stoppen. Sophie is direct enthousiast over de fantasievolle wereld van de sprookjes, terwijl Julia er niks van moet hebben. Toch besluiten ze beiden om met Roodkap mee te gaan naar de Efteling om de gouden sleutel te vinden die de wenteling zou moeten stoppen. Een spannende en humoristische zoektocht volgt.

In een aaneenschakeling van verschillende scenes en locaties vliegen we door de Efteling heen. De logica van een aantal scenes vond ik soms een beetje uit de lucht komen vallen, omdat ze voor mijn gevoel een zijweg betraden van de grote lijn. Al vermoed ik dat het ‘grote’ publiek hier weinig last van heeft, omdat de voorstelling zowel visueel als tekstueel goed in elkaar zit. Ook wordt er in deze voorstelling veelvuldig gebruik gemaakt van publieksparticipatie, waarin vooral ingespeeld wordt op het enthousiasme van de kinderen. In het begin zoekt de heks namelijk een stoere papa om te helpen haar toverkracht terug te krijgen en verderop in de voorstelling wordt de hele zaal gevraagd mee te doen met een scheet-concert. Beide momenten zijn een gegarandeerd komisch succes!

Althans in Breda was dit een gegarandeerd succes. In mijn gesprek met Zjon Smaal hebben we het ook over het spelen van komedie gehad. Dit vraagt namelijk om een heel andere dynamiek dan bijvoorbeeld het spelen van theater. Het leuke aan komedie spelen, vindt Zjon, dat je direct je beloning krijgt. Je hoort namelijk meteen of je grap werkt of niet. Tijdens de speelperiode merkten ze ook verschil in publiek. Zo vertelt Zjon bijvoorbeeld dat het publiek bij hun voorstelling in Groningen veel stiller was gedurende de voorstelling en dat de waardering en enthousiasme juist uitbundig terug kwam in het applaus. Dit constante spel om de grap steeds weer op het juiste moment te plaatsen is volgens Zjon wat komedie zo leuk maakt, want mensen aan het lachen krijgen gaat echt niet zomaar.

Aan het einde van de voorstelling vindt Roodkap haar ‘je’, waarna ze verandert in het stereotype beeld dat wij van Roodkapje hebben gemaakt; een lief schattig meisje. Als we ons laten meevoeren in deze verandering missen we misschien wel waar de voorstelling overgaat. Roodkap, een grote behaarde man in een rood jurkje, is voor de kinderen namelijk gewoon roodkapje, vertelt Zjon. In deze puurheid zit de boodschap van de voorstelling verstopt. In het volwassen worden veranderd roodkapje namelijk in een grote behaarde man in een rood jurkje, doordat we ons steeds meer (onbewust) aanpassen aan de invloeden van de maatschappij. Het is jammer dat we onze fantasie bij het ouder worden een beetje verliezen, want benadrukt Zjon, door fantasierijk te denken zie je veel meer mogelijkheden en zie je mensen zoals ze (willen) zijn.

In de rol van de non-binaire assistent van de directrice, spreekt Zjon aan het einde van de voorstelling de woorden: “Ik zou al die tijd graag zijn wie ik ben en blijven wie ik ben. En laat iedereen leven in zijn eigen fantasie, in zijn eigen wereld.” Deze zin is volgens Zjon de samenvatting van de voorstelling, want met een beetje fantasie durf je jezelf en anderen de ruimte te geven om er te zijn en te geloven in je eigenheid. En daar ben ik het volledig mee eens! Laten we samen de wereld een beetje mooier maken door de fantasie weer toe te laten in ons leven. Dus wat zie jij? Roodkapje of een grote behaarde man in een rood jurkje?

*